آیا تا به حال با چنین مشکلی مواجه شدهاید که مته دریل شما کند شده و نتیجهای که میخواستید از کارتان نگیرید؟ معمولاً وقتی مته کند میشود، ناچارید فشار بیشتری به آن وارد کنید که میتواند باعث شکستن مته یا آسیب به خودتان شود. استفاده از مته تیز نه تنها کار را آسانتر میکند بلکه ایمنی بیشتری نیز به وجود میآورد. اگر تجربه کار با مته کند را داشتهاید و نمیدانید چگونه مشکل را حل کنید، وقت آن رسیده که بهترین روش تیز کردن مته را یاد بگیرید. این روش ها می توانند جایگزین مناسبی برای خرید مته باشند. در این مقاله به شما آموزش خواهیم داد که چگونه مته را به بهترین روش تیز کنید و راهنمایی مرحله به مرحله را برای شما ارائه خواهیم کرد.
انواع روش تیز کردن مته
روشهای مختلفی برای تیز کردن مته وجود دارد که بسته به ابزارهایی که دارید یا میتوانید تهیه کنید، متفاوت است. میتوانید از مته تیزکنهای دستی، مته تیزکنهای سردریلی یا مته تیزکنهای برقی استفاده کنید. همچنین دستگاههای دیگری مانند فرز و سنگ رومیزی هم برای این کار مناسب هستند. با انتخاب روش مناسب و انجام دقیق مراحل میتوانید به نتیجه مطلوب برسید. در بخش بعدی انواع روشهای تیز کردن مته که جزو بهترین روش تیز کردن مته نیز می باشند، را بررسی کرده و راهنماییهایی برای انجام این کار ارائه خواهیم کرد.
آموزش تیز کردن مته با استفاده از مته تیزکن سردریلی
مته تیزکن سردریلی یا مته تیزکن دستی ابزاری کوچک و کاربردی برای تیز کردن متههای چوب و فلز است. این دستگاه به حفظ زاویه دقیق مته در حین تیز کردن کمک میکند و از یک مکانیزم مکانیکی برای این کار استفاده میکند. برای استفاده از این دستگاه نیاز به یک دریل دارید که بتواند قسمت محرکه مته تیزکن را بچرخاند.
در یک طرف مته تیزکن سردریلی یک حفره دایرهای برای ورود سه نظام دریل وجود دارد. در انتهای این حفره یک قسمت پلاستیکی یا تفلونی برای قرار گرفتن نوک سه نظام دریل طراحی شده است. پیچ موجود در ابتدای حفره با اتصال به گلویی دریل، دستگاه را محکم نگه میدارد.
مته تیزکن دستی دارای چند ردیف جداگانه برای قرار دادن متههای با سایزهای مختلف است. کافی است این دستگاه را به دریل وصل کنید تا سنگ داخل آن شروع به چرخیدن کند و مته کندشده را تیز کند. معمولاً همراه با این نوع مته تیزکن یک آچار نیز ارائه میشود تا بتوانید در صورت نیاز سنگ را تعویض کنید.
برای تیز کردن مته با این دستگاه ابتدا مته تیزکن را به سه نظام دریل متصل کنید. سپس دریل را روشن کرده و روی حالت دور کند بگذارید. سنگ درون مته تیزکن باید به سمت چپ بچرخد، بنابراین حالت چپگرد را در دریل انتخاب کنید. اگر حالت راستگرد را انتخاب کنید، مته به جای تیز شدن، بیشتر کند میشود. وقتی یک طرف نوک مته تیز شد، آن را بیرون بکشید، ۱۸۰ درجه بچرخانید و سمت دیگرش را نیز تیز کنید.
روش تیز کردن مته با مته تیزکن برقی
مته تیزکن برقی شبیه به مته تیزکن دستی یا سردریلی است، با این تفاوت که به جای نیاز به اتصال به دریل یک موتور الکتریکی در آن تعبیه شده که نیروی لازم برای چرخش را تامین میکند. در این دستگاه یک سنگ برای تیز کردن مته و کلیدی برای تنظیم جهت چرخش آن قرار داده شده است. مته تیزکنهای برقی رومیزی در اندازههای مختلف برای تیز کردن انواع متهها تولید میشوند. همچنین طول متهای که میتوانید در این دستگاه استفاده کنید محدودیتی ندارد و زاویه سر مته نیز قابل تنظیم است.
راهنمای تیز کردن مته با استفاده از سنگ رومیزی
اگر در کارگاه خود سنگ رومیزی یا چرخ سنباده دارید، میتوانید از آن برای تیز کردن متهها استفاده کنید. این دستگاه دارای دو نوع صفحه سنگزنی است: یکی با دانههای درشت و دیگری با دانههای ریز. اگر متهها خیلی کند شده باشند، ابتدا از صفحه درشت شروع کنید و سپس از صفحه ریز استفاده کنید. اما اگر مته فقط کمی کند شده میتوانید کار را با صفحه ریزتر آغاز کنید. مراحل کار به شرح زیر است:
- ابتدا عینک ایمنی بزنید تا از چشمهایتان در برابر برادههای پرتابی محافظت شود. به هیچ وجه دستکش نپوشید، زیرا ممکن است به صفحه سنگ گیر کرده و دست شما را به سمت دستگاه بکشد.
- حتماً از زاویهسنج، خطکش و کولیس استفاده کنید، چرا که باید هنگام تیز کردن مته، زاویههای لبه و نوک آن را تنظیم کنید.
- برای راحتی بیشتر میتوانید از یک جیگ دستساز چوبی استفاده کنید. ابتدا سنگ سنباده را روشن کنید و مته را طوری نگه دارید که لبه برش آن با سنگ تماس پیدا کند.
- زاویه لبه برشی مته با نوک آن باید حدود ۵۸ تا ۶۰ درجه باشد؛ یعنی زاویه بین دو لبه برشی باید با زاویهسنج بین ۱۱۸ تا ۱۲۰ درجه تنظیم شود. پس از تراش دادن مته آن را با آب سرد خنک کنید تا داغ نشود و دست شما نسوزد.
- برای لبه دیگر مته هم دقیقاً همین مراحل را تکرار کنید. اگر زاویهها دقیق نباشند، ممکن است مته هنگام کار بشکند.
- فاصله بین دو لبه برشی تا نوک مته را با دقت اندازهگیری کنید. این دو فاصله باید دقیقاً برابر باشند؛ در غیر این صورت سوراخی که مته ایجاد میکند بزرگتر از قطر مته خواهد بود.
- در نهایت با کولیس بررسی کنید که قطر مته با قطر اصلی آن مطابقت داشته باشد. اگر زوایای دو طرف مته تفاوت زیادی داشت، دوباره با سنگ تنظیم کنید. در پایان با سنباده نرم نوک مته را صاف کنید تا برادهای روی آن باقی نماند. برای خرید کولیس باکیفیت و اصل می تواند از فروشگاه ابزار تراش درم بخش اقدام کنید.
نکات ایمنی در تیز کردن مته
وقتی نوبت به تیز کردن متهها میرسد، اول از همه باید یادتان باشد که ایمنی حرف اول را میزند. همیشه قبل از شروع کار، عینک ایمنی بزنید. این کار شاید در ابتدا ساده به نظر برسد، ولی از چشمهای شما در برابر پرتاب برادههای ریز و خطرناک که ممکن است به چشم آسیب جدی بزنند، محافظت میکند. به هیچ وجه دستکش نپوشید! شاید فکر کنید دستکش پوشیدن شما را از خطر بریدگی حفظ میکند اما اینجا قضیه فرق دارد. سنگ رومیزی و دستگاه تیزکن مته میتوانند دستکش را گیر بیندازند و شما را به خطر بیندازند. بنابراین همیشه به این نکته توجه داشته باشید.
نکته بعدی که خیلی مهم است، تنظیم زاویه مناسب هنگام تیز کردن مته است. اگر زاویه درست نباشد، هم مته خراب میشود و هم ممکن است در حین کار مته بشکند یا از کنترل خارج شود. استفاده از کولیس یا زاویهسنج میتواند به شما کمک کند تا دقیقاً زوایای برش را بررسی کنید و مطمئن شوید که همه چیز سر جای خود است. همچنین هرگز نباید مته را برای مدت طولانی در یک نقطه نگه دارید، چرا که گرمای تولید شده ممکن است مته را بیش از حد داغ کند و باعث سوختگی یا فرسودگی سریع آن شود. بهتر است مته را مرحله به مرحله تیز کنید و بعد از هر بار تماس با سنگ، آن را در آب سرد فرو کنید تا خنک شود.
زاویهسنجی صحیح در تیز کردن متهها
یکی از مهمترین اصول در تیز کردن متهها تنظیم زاویه مناسب است. شاید در نگاه اول به نظرتان برسد که تیز کردن مته فقط چرخاندن آن روی سنگ است اما اصل ماجرا به این راحتیها هم نیست! اگر زاویه لبههای برش مته دقیق نباشد، ممکن است نهتنها نتیجه خوبی نگیرید، بلکه مته شما کارایی خودش را از دست بدهد. زاویه استاندارد برای اغلب متهها بین ۱۱۸ تا ۱۲۰ درجه است. برای اینکه مطمئن شوید مته با زاویه درستی تراش میخورد، استفاده از یک زاویهسنج یا حتی یک کولیس ساده میتواند خیلی کمککننده باشد. با این ابزار میتوانید زاویه لبههای مته را با دقت تنظیم کنید تا برادهبرداری صحیحی داشته باشید.
حواستان باشد که زاویهسنجی دقیق نه فقط برای عملکرد بهتر مته بلکه برای افزایش عمر آن هم اهمیت دارد. اگر زاویه دو طرف مته متناسب نباشد، یکی از لبهها بیش از دیگری با قطعه کار برخورد میکند و همین موضوع باعث میشود که مته سریعتر فرسوده شود. همچنین وقتی زاویه درست تنظیم نشود، مته بهجای برش تمیز، سطح کار را میخراشد یا بدتر از آن در میانه راه گیر میکند و میشکند. پس هر بار که مته را تیز میکنید، زوایا را با دقت چک کنید و با اطمینان به کارتان ادامه دهید. این کار نه تنها نتیجه نهایی کار را بهبود میبخشد، بلکه ایمنی شما و سلامت ابزار را هم تضمین میکند.
پیشنهاد مطالعه: روش های افزایش طول عمر دستگاه تراش
کلام آخر
نگهداری صحیح از ابزار و لوازم جانبی آنها به همان اندازه که خرید و انتخابشان اهمیت دارد، مهم است. اگر به هر دو مورد توجه کنید، میتوانید از کارهای فنی خود بهترین نتیجه را بگیرید. در این راهنمای تیز کردن مته انواع روشهای تیز کردن را به صورت مرحله به مرحله برای شما توضیح دادیم. امیدواریم که با مطالعه این مطلب بتوانید خودتان به راحتی متههای کند را تیز کرده و در نهایت از کار با ابزار نتیجهای عالی بگیرید. شما چه روشهای دیگری را برای تیز کردن مته میشناسید؟ خوشحال میشویم نظرات خود را با ما در این صفحه به اشتراک بگذارید.
