کولیس ساعتی

اگر در صنایعی فعالیت می‌کنید که اندازه‌گیری دقیق اهمیت زیادی دارد، احتمالاً با ابزار ضروری به نام کولیس ساعتی یا عقربه ای که زیرمجموعه ابزار دقیق و اندازه گیری است، آشنا هستید. در این راهنمای جامع، همه چیزهایی را که باید درباره خرید  کولیس‌ ساعتی بدانید، از ویژگی‌ها و کاربردهای آن‌ها تا نحوه انتخاب کولیس مناسب برای نیازهای خود، بررسی خواهیم کرد.

کولیس ساعتی چیست؟

کولیس ساعتی یک ابزار اندازه‌گیری دقیق است که برای اندازه‌گیری فاصله بین دو سمت مخالف یک جسم استفاده می‌شود. این ابزار به‌طور معمول در کاربردهای مهندسی و ماشین‌کاری و همچنین برای اندازه‌گیری طیف وسیعی از اجسام از جمله پیچ‌ها و قطعات خودرو به کار می‌رود.

کولیس‌های ساعتی بسیار دقیق هستند و قادر به اندازه‌گیری اجسام با دقتی در حد صدم اینچ یا دهم میلی‌متر می‌باشند. یکی از مزایای استفاده از کولیس‌های ساعتی نسبت به سایر ابزارهای اندازه‌گیری مانند خط‌کش‌ها و مترها این است که می‌توان آن‌ها را با یک دست نگه داشت در حالی که با دست دیگر آن را به جسم مورد نظر می‌چسبانید. این ویژگی باعث می‌شود که آن‌ها برای گرفتن اندازه‌های سریع در فضاهای تنگ، مانند داخل محفظه موتور یا هنگام کار روی قطعات کوچک، ایده‌آل باشند.

استفاده صحیح از کولیس ساعتی نیازمند دانش در مورد اجزاء و نحوه عملکرد آن است. درک نحوه خواندن و استفاده صحیح از کولیس ساعتی می‌تواند برای هر کسی که در زمینه مهندسی، ماشین‌کاری یا هر حوزه دیگری که نیاز به اندازه‌گیری‌های دقیق دارد، بسیار مفید باشد. با تمرین، هر کسی می‌تواند به سرعت در استفاده از این ابزار ضروری مهارت پیدا کند!

خرید کولیس مناسب

وقتی صحبت از اندازه‌گیری‌های دقیق به میان می‌آید، بسیاری از حرفه‌ای‌ها به کولیس‌ها روی می‌آورند. شما می‌توانید بر اساس نیازهای خاص خود بین کولیس ورنیه‌ای، کولیس دیجیتال و کولیس ساعتی یکی را انتخاب کنید.

معرفی قطعات کولیس ساعتی

کولیس ساعتی از بدنه، فک‌ها و پیچ تنظیم تشکیل شده است. فک‌ها برای نگه داشتن جسمی که قرار است اندازه‌گیری شود، استفاده می‌شوند و پیچ تنظیم برای تنظیم دقیق اندازه به کار می‌رود.

بدنه کولیس ساعتی معمولاً از فولاد، آلومینیوم یا پلاستیک ساخته شده است و دارای مقیاسی است که به صورت متریک یا اینچی خوانده می‌شود. همچنین دارای صفحه مدرجی است که امکان تنظیم دقیق اندازه را فراهم می‌کند. این تنظیم با چرخاندن صفحه مدرج تا زمانی که با اندازه نمایش داده شده روی مقیاس مطابقت داشته باشد، انجام می‌شود. سپس اندازه با مکانیزم قفلی که در کنار کولیس قرار دارد، قفل می‌شود.

• بدنه: چارچوب اصلی کولیس که سایر اجزا را در خود جای می‌دهد.
• فک‌ها: دو مجموعه فک، فک‌های داخلی و خارجی، برای نگه داشتن جسمی که قرار است اندازه‌گیری شود.
• صفحه مدرج: بخش مرکزی کولیس که شامل صفحه مدرجی با یک عقربه است که اندازه‌گیری‌های دقیق را نشان می‌دهد.
• پیچ تنظیم: یک مکانیزم پیچ برای تنظیم دقیق اندازه‌گیری.
• مقیاس مدرج: مقیاسی روی بدنه که اندازه‌گیری‌های متریک یا اینچی را نشان می‌دهد.
• مکانیزم قفل: – ویژگی‌ای برای ثابت کردن اندازه‌گیری در محل.

نحوه استفاده و خواندن کولیس ساعتی

استفاده صحیح از کولیس ساعتی نیاز به درک درست از عملکرد آن دارد:

• باز کردن کولیس: مکانیزم قفل را آزاد کنید و فک‌ها را باز کنید.
• قرار دادن جسم: جسم مورد نظر برای اندازه‌گیری را بین فک‌ها قرار دهید و مطمئن شوید که به طور محکم در جای خود قرار گرفته است.
• بستن فک‌ها: فک‌ها را به آرامی دور جسم ببندید تا به طور دقیق آن را در بر گیرند.
• خواندن صفحه مدرج: به صفحه مدرج نگاه کنید و اندازه‌ای را که عقربه با مقیاس هم‌راستا است، یادداشت کنید.
• قفل کردن اندازه‌گیری: اندازه‌گیری را با قفل کردن مکانیزم قفل، ثابت کنید.

کولیس‌های ساعتی ابزارهایی بسیار دقیق هستند و می‌توانند برای اندازه‌گیری اجسام کوچک و بزرگ با دقت بالا استفاده شوند. این ابزارها معمولاً در کاربردهای مهندسی و تولیدی که نیاز به اندازه‌گیری‌های دقیق دارند، به کار می‌روند.

مزایای استفاده از کولیس ساعتی

کولیس‌های ساعتی بسیار آسان برای استفاده هستند و مزایای زیادی نسبت به ابزارهای اندازه‌گیری دیگر مانند خط‌کش یا متر دارند.

• دقت بالا: کولیس‌های ساعتی بسیار دقیق‌تر از سایر ابزارها هستند؛ آن‌ها می‌توانند اندازه‌گیری‌ها را تا کسری از اینچ انجام دهند، در حالی که یک خط‌کش تنها می‌تواند اندازه‌های کل اینچ را اندازه‌گیری کند.
• سهولت در خواندن: کولیس‌های ساعتی نسبت به سایر ابزارهای اندازه‌گیری بسیار راحت‌تر خوانده می‌شوند؛ صفحه مدرج بزرگ و خوانا باعث می‌شود که بتوان به سرعت یک اندازه‌گیری دقیق را به دست آورد.
• دوام و استحکام: کولیس‌های ساعتی بادوام هستند و برای مدت زمان طولانی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ این ابزارها می‌توانند سال‌ها استفاده سنگین را تحمل کنند بدون اینکه خراب شوند یا دقت خود را از دست بدهند.

اگر نیاز دارید به طور منظم اندازه‌گیری‌های دقیقی انجام دهید، خرید یک کولیس ساعتی با کیفیت، تصمیمی عاقلانه است. کولیس‌های ساعتی ابزار ضروری برای هر کسی هستند که با چوب یا سایر موادی که نیاز به برش دقیق دارند، کار می‌کند.

نکات فنی کولیس ساعتی

• نگهداری و تمیزکاری: قبل از استفاده، روغن، گرد و غبار و کثیفی را به آرامی ولی کامل از سطح کولیس ساعتی پاک کنید، مراقب باشید که به سطوح اندازه‌گیری یا مرجع آسیب نرسانید.
• تأیید نقطه صفر: قبل از اندازه‌گیری، فک‌ها را تمیز و بسته و اطمینان حاصل کنید که عقربه روی “0” در صفحه مدرج قرار دارد.
• استفاده از کولیس ساعتی: کولیس را به درستی روی جسم کار ببندید. اجازه ندهید که گرد و غبار، تراشه‌ها و غیره وارد چرخ‌دنده شوند. در غیر این صورت، چرخ‌دنده ممکن است آسیب ببیند و منجر به کاهش دقت و تنظیم نادرست صفر شود.
• نگهداری کولیس: هنگامی که از کولیس استفاده نمی‌کنید، آن را در محیطی عاری از گرما، گرد و غبار، رطوبت، روغن و بخار به درستی نگهداری کنید.

انواع کولیس ساعتی

در ادامه به معرفی و نحوه خواندن انواع کولیس ساعتی می پردازیم تا هنگام استفاده از این ابزار، دچار اشتباه محاسباتی نشوید.

کولیس‌ ساعتی (عقربه‌ای) با دقت 0.1 میلی‌متر

کولیس‌های ساعتی (عقربه‌ای) با دقت 0.1 میلی‌متر دارای صفحه مدرج بزرگی هستند که به 100 قسمت تقسیم شده است. هر واحد از این تقسیم‌بندی معادل 0.1 میلی‌متر است و با یک دور کامل عقربه، مقدار 10 میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود.

فرمول محاسبه اندازه‌گیری یک دور کامل به این صورت است:

تعداد تقسیمات صفحه مدرج * واحد اندازه‌گیری = مقدار یک دور کامل

100 * 0.1 میلی‌متر = 10 میلی‌متر

نحوه خواندن کولیس‌های ساعتی (عقربه‌ای) با دقت 0.1 میلی‌متر

در کولیس‌های ساعتی با دقت 0.1 میلی‌متر، خط‌کش اصلی کولیس به واحدهای 1 میلی‌متری تقسیم شده و صفحه مدرج با دقت 0.1 میلی‌متر کالیبره شده است. با استفاده از این صفحه، می‌توان مقادیر تا 10 میلی‌متر را به‌دقت اندازه‌گیری کرد.

برای خواندن اندازه، ابتدا باید مقدار نشان‌داده‌شده توسط خط‌کش اصلی کولیس را مشخص کنید، سپس به صفحه مدرج نگاه کنید و مقدار نشان‌داده‌شده توسط عقربه را به مقدار قبلی اضافه کنید.

مثال برای کولیس‌های ساعتی با دقت 0.1 میلی‌متر

فرض کنید کولیس ساعتی شما دارای خط‌کش اصلی با طول 150 میلی‌متر و دقت 0.1 میلی‌متر است. بعد از اندازه‌گیری، عدد 40 میلی‌متر روی خط‌کش اصلی مشخص شده و عقربه روی صفحه مدرج نیز در فاصله هشتم بعد از صفر قرار دارد. مقدار اندازه‌گیری‌شده توسط این کولیس به این شکل محاسبه می‌شود:

اندازه‌ای که خط‌کش اصلی نشان می‌دهد = 40 میلی‌متر

عدد خوانده‌شده روی صفحه مدرج * واحد اندازه‌گیری = مقدار نشان‌داده‌شده توسط صفحه مدرج

0.8 * 0.1 میلی‌متر = 0.8 میلی‌متر

مقدار نهایی اندازه‌گیری‌شده توسط کولیس ساعتی = 40.8 میلی‌متر

کولیس‌ ساعتی (عقربه‌ای) با دقت 0.05 میلی‌متر

در کولیس‌های ساعتی با دقت 0.05 میلی‌متر، خط‌کش اصلی کولیس به واحدهای 1 میلی‌متری تقسیم شده و صفحه مدرج به صورت 0.05 میلی‌متری کالیبره شده است. به این ترتیب، با استفاده از این صفحه، می‌توان مقادیر تا 5 میلی‌متر را به‌دقت اندازه‌گیری کرد.

برای خواندن اندازه، ابتدا باید مقدار نشان‌داده‌شده توسط خط‌کش اصلی کولیس را مشخص کنید. سپس به صفحه مدرج نگاه کنید و مقدار نشان‌داده‌شده توسط عقربه را به مقدار قبلی اضافه کنید.

مثال برای کولیس‌های ساعتی با دقت 0.05 میلی‌متر

فرض کنید کولیس ساعتی شما دارای خط‌کش اصلی با طول 120 میلی‌متر و دقت 0.05 میلی‌متر است. بعد از اندازه‌گیری، عدد 15 میلی‌متر روی خط‌کش اصلی مشخص شده و عقربه روی صفحه مدرج نیز در فاصله سیزدهم بعد از صفر قرار دارد. مقدار اندازه‌گیری‌شده توسط این کولیس به این شکل محاسبه می‌شود:

اندازه‌ای که خط‌کش اصلی نشان می‌دهد = 15 میلی‌متر

عدد خوانده‌شده روی صفحه مدرج * واحد اندازه‌گیری = مقدار نشان‌داده‌شده توسط صفحه مدرج

13 * 0.05 میلی‌متر = 0.65 میلی‌متر

مقدار نهایی اندازه‌گیری‌شده توسط کولیس ساعتی = 15.65 میلی‌متر

کولیس‌های ساعتی (عقربه‌ای) با دقت 0.02 میلی‌متر

کولیس‌های ساعتی با دقت 0.02 میلی‌متر دارای صفحه مدرج بزرگی هستند که به 100 قسمت تقسیم شده است. هر واحد از این تقسیم‌بندی معادل 0.02 میلی‌متر است و با یک دور کامل عقربه، مقدار 2 میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود.

فرمول محاسبه اندازه‌گیری یک دور کامل به این صورت است

تعداد تقسیمات صفحه مدرج * واحد اندازه‌گیری = مقدار یک دور کامل

100 * 0.02 میلی‌متر = 2 میلی‌متر

نحوه خواندن کولیس‌های ساعتی با دقت 0.02 میلی‌متر

در کولیس‌های ساعتی با دقت 0.02 میلی‌متر، خط‌کش اصلی کولیس به واحدهای 1 میلی‌متری تقسیم شده و صفحه مدرج به صورت 0.02 میلی‌متری کالیبره شده است. به این ترتیب، می‌توان مقادیر تا 2 میلی‌متر را از روی صفحه مدرج خواند.

برای خواندن اندازه، ابتدا مقدار نشان‌داده‌شده توسط خط‌کش اصلی کولیس را مشخص کنید. سپس به صفحه مدرج نگاه کنید و مقدار نشان‌داده‌شده توسط عقربه را به مقدار قبلی اضافه کنید.

مثال برای کولیس‌های ساعتی با دقت 0.02 میلی‌متر

فرض کنید کولیس ساعتی شما دارای خط‌کش اصلی با طول 200 میلی‌متر و دقت 0.02 میلی‌متر است. پس از اندازه‌گیری، عدد 127 میلی‌متر روی خط‌کش اصلی مشخص شده و عقربه کولیس روی صفحه مدرج در فاصله دوم بعد از عدد 80 قرار دارد. مقدار اندازه‌گیری‌شده توسط این کولیس به این شکل محاسبه می‌شود:

اندازه‌ای که خط‌کش اصلی نشان می‌دهد = 127 میلی‌متر

عدد خوانده‌شده روی صفحه مدرج * واحد اندازه‌گیری = مقدار نشان‌داده‌شده توسط صفحه مدرج

(2 * 0.02) + 0.80 = 0.84 میلی‌متر

مقدار نهایی اندازه‌گیری‌شده توسط کولیس ساعتی = 127.84 میلی‌متر

کولیس‌ ساعتی (عقربه‌ای) با دقت 0.01 میلی‌متر

کولیس‌های ساعتی با دقت 0.01 میلی‌متر دارای صفحه مدرجی هستند که به 200 قسمت تقسیم شده است. هر واحد از این تقسیم‌بندی معادل 0.01 میلی‌متر است و با یک دور کامل عقربه، مقدار 2 میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود.

فرمول محاسبه اندازه‌گیری یک دور کامل

تعداد تقسیمات صفحه مدرج * واحد اندازه‌گیری = مقدار یک دور کامل

200 * 0.01 میلی‌متر = 2 میلی‌متر

نحوه خواندن کولیس‌های ساعتی با دقت 0.01 میلی‌متر

در این کولیس‌ها، خط‌کش اصلی کولیس به واحدهای 1 میلی‌متری تقسیم شده و صفحه مدرج به صورت 0.01 میلی‌متری کالیبره شده است. بنابراین، می‌توان مقادیر تا 2 میلی‌متر را از روی صفحه مدرج خواند.

برای خواندن اندازه، ابتدا مقدار نشان‌داده‌شده توسط خط‌کش اصلی کولیس را مشخص کنید. سپس به صفحه مدرج نگاه کرده و مقدار نشان‌داده‌شده توسط عقربه را به مقدار قبلی اضافه کنید.

مثال برای کولیس‌های ساعتی با دقت 0.01 میلی‌متر

فرض کنید کولیس ساعتی شما دارای خط‌کش اصلی با طول 150 میلی‌متر و دقت 0.01 میلی‌متر است. پس از اندازه‌گیری، عدد 34 میلی‌متر روی خط‌کش اصلی مشخص شده و عقربه کولیس روی صفحه مدرج 2 فاصله بعد از عدد 70 قرار دارد. مقدار اندازه‌گیری‌شده توسط این کولیس به این شکل محاسبه می‌شود:

اندازه‌ای که خط‌کش اصلی نشان می‌دهد = 34 میلی‌متر

مقدار نشان‌داده‌شده توسط صفحه مدرج:

70 * 0.01 = 0.70 میلی‌متر

2 * 0.01 = 0.02 میلی‌متر

مقداری که کولیس ساعتی 0.01 میلی‌متری نشان می‌دهد = 34.72 میلی‌متر